نخستین گیاهی است که به عنوان میراث ملی در ایران به ثبت رسیده است.از آنجا که شکوفه ‌های این گل با رنگ سفید به صورت واژگون باز می ‌شوند نام سوسن چلچراغی به خود گرفته است. انتهای گلبرگ های این گل منحصربفرد پوشیده از دانه ‌های برجسته و پرچم های بسیار بلند است. قامت این گل حدود یک متر است.گل سوسن چلچراغ از جمله گل های نادر و کمیابی است که تاکنون، فقط در دو نقطه جهان شناسایی شده است؛ یکی در روستای داماش و دیگری در منطقه لنکرن جمهوری آذربایجان.این گل زیبا نخستین بار توسط یک محقق انگلسی به نام «لدر بودی» کشف گردید و در سال 1354، از طرف اداره کل محیط زیست استان گیلان زیستگاه این گل کمیاب به عنوان اثری طبیعی ملی به ثبت رسید.در گذشته، در هفت نقطه روستای داماش (در حدود شش هکتار) این گل به عمل می‏آمد، ولی متأسفانه امروزه، فقط در یک نقطه (در حدود دو هکتار) به عمل می‏آید.هر ساله، در نیمه دوم خرداد ماه، هنگامی که سوسن چلچراغ به گل می‏نشیند، از طرف سازمان محیط زیست یک روز به نام روز طبیعت و گلگشت تعیین می‏شود و جشنواره با شکوهی در اطراف داماش برگزار می‏شود؛ اهالی منطقه عمارلو با لباس های محلی زیبا در آن شرکت می کنند و با شادی و نشاط به رقص و پایکوبی و انجام ورزش های بومی می پردازند.همچنین در این روز، بازارچه های محلی برپا می‏شوند و نغمه های شورانگیز و ترانه‏های دلنشین روستایی با همراهی سازهای نی، تنبک، تنبور، کمانچه و سنتور به گرمی جشنواره سوسن چلچراغ می‏افزایند.